Utrechtse wetenschappers monitoren scheuren in vestingwal Slot Loevestein
Poederoijen – De Universiteit Utrecht gaat de scheuren in de vestingwal van Slot Loevestein langdurig en digitaal in de gaten houden. Wetenschappers van de faculteit Geowetenschappen hebben in april meetapparatuur geplaatst om de stabiliteit van de muur te monitoren en te onderzoeken of droogte hierbij een rol speelt. De metingen moeten uitsluitsel geven over de noodzaak van een toekomstige restauratie.
Scheuren in de muur
De scheuren bevinden zich in de gemetselde muur aan de noordoostzijde van de vestingwal, grenzend aan de buitengracht van het slot. Deze aarden omwalling, aangelegd in de 16e eeuw, vormt een belangrijk onderdeel van het historische complex. De schade werd begin deze eeuw voor het eerst opgemerkt en sindsdien houdt restauratiebedrijf De Bonth van Hulten de scheuren tweemaal per jaar handmatig in de gaten.
“Die metingen geven een goed beeld, maar alleen op specifieke momenten,” zegt fysisch-geograaf Tjalling de Haas van de Universiteit Utrecht. “Onze apparatuur meet continu en veel nauwkeuriger. Zo brengen we niet alleen in kaart of de scheuren groeien of krimpen, maar ook hoe snel dat gebeurt en onder invloed van welke omgevingsfactoren.”
Van de Alpen naar Loevestein
De betrokkenheid van de Utrechtse onderzoekers ontstond toevallig. Tijdens een gezinsuitje hoorde De Haas van slotbeheerder Tim Schrijver over de zorgen rond de muur. “Laten wij nou precies de juiste meetapparatuur hebben”, aldus De Haas. Hij en collega Daniel Draebing zijn normaal gesproken gespecialiseerd in het monitoren van puinstromen en rotsinstortingen in de Alpen. Die kennis komt nu van pas bij de oer-Hollandse vestingwerken van Loevestein.
Relatie met droogte
De beheerders van het slot vermoeden dat periodes van droogte en lage waterstanden in de Waal bijdragen aan de schade. “Door krimp kan de aarden wal verzakken, net als bij de veendijk in Wilnis in 2003,” zegt Schrijver. “Bij ons zijn de gevolgen gelukkig niet zo dramatisch, maar je wilt natuurlijk wel dat zo’n historisch icoon behouden blijft.”
Het onderzoek moet uitwijzen of die relatie met droogte inderdaad bestaat. De metingen lopen door tot minstens 2028. Op basis van de uitkomsten wordt besloten of een restauratie van de vestingwal noodzakelijk is.
Erfgoed met een lange geschiedenis
Slot Loevestein werd gebouwd rond 1358 en speelde een belangrijke rol in de Nederlandse geschiedenis, onder andere als staatsgevangenis. Het slot en de omringende vestingwerken liggen aan de Waal bij Poederoijen (gemeente Zaltbommel) en trekken jaarlijks tienduizenden bezoekers. De monitoring van de muur past binnen de bredere inspanning om het erfgoed in goede staat te behouden, ondanks de uitdagingen van een veranderend klimaat.
